Datowanie wyjścia
(rys. Maciej Krzywcki)
Pobyt w Egipcie
Nie wiadomo ile trwał pobyt w Egipcie. Według (Wj 12,40) 430 lat, a według (Rdz 15,13) 400 lat. W (Rdz 15,16) podano, że tylko 4 pokolenia, a więc około 80 lat (lub 160) lat.
Data wyjścia
Nie wiadomo kiedy Wyjście nastąpiło. Brak jest jakichkolwiek szczegółów, które umożliwiłyby datowanie. Nie wiadomo, o którego faraona chodzi. W kronikach egipskich brak jest relacji o plagach, klęsce faraona oraz o postaciach: Mojżesza, Józefa i w ogóle o obecności Hebrajczyków w Egipcie.
Część biblistów przyjmuje, że ucieczka miała miejsce ok 1446 r. p.n.e. i wiąże się z wyparciem Hyksosów z Egiptu. Taką wersję sugerował Józef Flawiusz opierając się na fakcie, że od Wyjścia do poświęcenia Świątyni (966 p.n.e) upłynęło 480 lat (1 Krl 6,1; Sdz 11,26).
Inni bibliści przyjmują, że Wyjście nastąpiło w połowie XIII w. p.n.e., w czasach panowania Ramzesa Wielkiego (ok. 1290 r p.n.e.). Na to wskazują dowody pozabiblijne.
Jeżeli Wyjście było ok. 1450 r. p.n.e to być może rozstąpienie się morza można powiązać z tsunami na Morzu Śródziemnym spowodowanym wybuchem wulkanu na greckiej wyspie Santoryn.
Jest bardzo prawdopodobne, że wyjść było kilka, a w opowiadaniach biblijnych zostały skondensowane do jednego zdarzenia.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o rozważaniach historyków – zajrzyj do książki Shanks H.(red.). Starożytny Izrael. Oficyna Wydawnicza Vocatio, Warszawa 440 str.
W Tablicach biblijnych t. I Wydawnictwa Vocatio na na str 76-77 znajduje się fascynująca tabelka porównująca dowody za i przeciw XIII w. i XVIII w. Niestety nie mam prawa jej kopiowania. Generalna konkluzja jest taka, że właściwie to nie wiadomo, gdyż ani jedna ani druga wersja nie jest możliwa.
Wszystko wskazuje na nakładanie się kilku wyjść w różnych terminach i skonsolidowanie relacji w jednej.
Długość trwania wędrówki
Względnie jest udokumentowane 2 lata wędrówki. Pozostałe 38 lat nie jest wcale udokumentowane. Prawdopodobnie tylko jakaś jedna grupa osób na dłużej osiadła na pustyni w dogodnym miejscu. Inne wkroczyły do Kanaanu wcześniej. 2.5 tys osób przez dwa lata pozostające na pustyni – to brzmi względnie wiarygodnie. Potem relacje zostały połączone.
Czasopismo: Blog Zielonego Smoka
Artykuł: nr 152
Autor: Jacek Piechota