Baal czy Jahwe?
Baal był jednym z głównych bogów kananejskich. Czasem był wyobrażany pod postacią młodego byka. Słynny złoty cielec wykonany w czasie Ucieczki był posągiem Baala (Wj 32,1-6).
Baal miał wiele przydomków, w zależności od funkcji, które spełniał:
- Baal Hadad – bóg burzy, deszczu, wiosny, urodzaju
- Baal Szamin – bóg nieba
- Baal Alijan – bóg źródeł, poryy deszczowej, potoków i rzek okresowych
- Baal Melkart – patron miasta Tyr
- Baal Berit – patron miasta Sychem
- Baal Peor – patron miasta Bet Peor
- Baal Zebul – patron miasta Ekron
Baal był bogiem burzy, które przynosiły deszcze i urodzaj. Był symbolem zwycięstwa boskiego ładu nad ziemskim chaosem. Baal pokonał moce morza i śmiertelną posuchę i nosił przydomek “cwałujący na obłokach”. Kult Baala, gdy pojawił się kult Jahwe był bardzo mocno zakorzeniony w świadomości ludu Izraela.
Do Baala modlono się w Moabie . W epoce Sędziów w Palestynie stawiano mu ołtarze (Sdz 2,11-13; Sdz 6,28-32). Za czasów Achaba kult rozszerzył się na cały kraj(1 Krl 16,31-32).
Ponieważ był bogiem pogańskim był zwalczany przez Izraelitów. Był najpoważniejszym rywalem Jahwe.
Walka z Baalem i jego wyznawcami i kapłanami zaostrzała się aż do spotkania Eliasza z kapłanami Baala na górze Karmel, gdzie wymordowano 450 kapłanów Baala (1Krl 18,18-40).
cielec (rys. Maciej Krzywcki)
Wiara w Baala wracała, po czym znów wygasała i znów wracała, aż do czasu, gdy Jehu1 wyplenił jego kult w Izraelu (2 Krl 10,18-28)
W Judzie żona króla Jorama2 wspierała kult Baala i trwał on tam dzięki niej (2Krn 21,5-6; 2Krn 22,2-3). Jego ołtarz należał nawet do wyposażenia świątyni jerozolimskiej (2Krl 21,1-4). Po upadku królowej świątynia Baala w Jerozolimie została zburzona, wyposażenie zniszczone, a kapłan został zabity.
Kult Baala ponownie odrodził się w Izraelu (Oz 2,10) i w Judzie (2Krn 28,2) i to kilkakrotnie i zanikł ostatecznie dopiero wraz z niewolą babilońską.
Wraz z upływem czasu Kult Baala mieszał się z kultem Jahwe. Niektóre elementy przeniknęły do kultu Jahwe. Słowo ‘Baal’ znaczyło Pan (w znaczeniu męża i władcy). Mogło też być używane w odniesieniu do Boga. Imię Bealiasz (1Krn 12,6) znaczyło ‘Jahwe jest Baalem (Panem)’, a więc słowo Baal mogło być używane jako określenie Jahwe.
Baal-Berit był bogiem przymierza podobnie jak Jahwe.
Fakt, że Baal był bogiem współżycia płciowego, a kult obejmował akty erotyczne, sprawił, że pełna identyfikacja Baala z Jahwe nie była możliwa. Gdyby nie to, być może dzisiaj Baal byłby naszym Bogiem, a nie Jahwe.
Baal był bogiem potężnym i miał wielki wpływ na umysły ówczesnych ludzi. Autorzy ST musieli stale udowadniać wyższość Jahwe nad Baalem – jak widać wcale nie była tak oczywista. Ale Jahwe – dla ówczesnych Izraelitów – miał lepsze PR.
Jest wzmiankowany w ST 86 razy.
Czasopismo: Blog Zielonego Smoka
Artykuł: nr 36
Autor: Jacek Piechota