Czy istnieją bogowie?
Czy istnieją bogowie?
Elohim znaczyło Bóg Potężny, ale jednocześnie było formą liczby mnogiej i oznaczało 'bogowie’.
W Rdz 1,26-27 Bóg mówi o sobie w liczbie mnogiej: 'stwórzmy’, 'podobnego Nam’, etc.
Właśnie w tym miejscu użyte jest forma Elohim.
Wśród komentatorów powszechne jest zdanie, że Bóg używa formy mnogiej pluralis maiestatis, tak jak używali jej później królowie: „My, Jan Kazimierz, etc”. Jednak ta forma powstała dziesiątki wieków później. W starożytnym Izraelu ani nigdzie indziej nie była znana.
Przyczyna musiała być inna. Prawdopodobnie Izraelici adaptowali teksty poświęcone zupełnie innym bogom, ze szczególnym uwzględnieniem boga Ela. Ponieważ Elohim vel Bóg potężny vel bogowiebrzmiało dobrze – więc pozostawiano je i w ten sposób stało się jednym z imion Jahwe, a czyny innych bogów stały się czynami Jahwe.
Elohim występuje w Rdz 1,1.26-27;3,5;31,13; Pwt 5.9;6,4; Ps 5,7;86,15;100,3. Tutaj Jahwe popełniał plagiat wcielając się w innych bogów.
Biblia nigdzie nie negowała istnienia innych bogów. Biblia zabraniała oddawania im czci i uprawiania ich kultu, a więc modlenia się do nich i tworzenia ich posągów lub innych odwzorowań. Zabraniała również wymawiania ich imienia (Wj 23,13). „Nie będziesz miał bogów cudzych, etc.” – widzimy, że sam Bóg potwierdza istnienie bogów. Skoro nie można wymieniać ich z imienia to jak Biblia o nich mówi? Oczywiście Elohim
Bałwochwalstwo było karane śmiercią.
Politeizm był pierwszy. Był szeroko rozpowszechniony na terenie Izraela i terenach sąsiednich i trzymał się mocno. Jahwe walczył z bogami. Jego wyznawcy zwalczali wyznawców innych bogów.
Jahwe sprytnie przejmował miejsca kultu, teksty poświęcone bogom, ich przydomki, legendy, mity i wyznawców.
Kult innych bogów odradzał się i ponownie zanikał, aż Jahwe ostatecznie zwyciężył, a pamięć o starych bogach zaniknęła.
Jeśli porównamy walkę Jahwe z bogami do walki wielkiej korporacji ze skłóconymi małymi firmami, to zrozumiemy dlaczego bogowie przegrali.
Jednym z powodów, dla których bogowie trzymali się tak długo była prostytucja sakralna uprawiana w świątyniach, co Izraelici (jak łatwo się domyśleć) uwielbiali.
Nie będziemy pisali tu o walce Jahwe i etapach tej walki.
Kim byli Elohim?
| Bożek | Znany i czczony w | Główne świątynie | Znaczenie | Cytaty |
|---|---|---|---|---|
| Baal | Syria Fenicja |
g. Safon, Ugarit Sydon |
bóg burzy | 1 Krl 16,31; 18,18-46 |
| Baal-Szamin, Baal-Szamaim | Syria | Chamat | pan nieba | |
| Baalat Gebal | Fenicja | Byblos | pani Byblos i Reszep | |
| Baal Melkart | Fenicja | Tyr | patron miasta | |
| Baal Alijan | Kanaan | bóg źródeł, pory deszczowej, potoków i rzek okresowych | ||
| Baal Berit | Kanaan | Sychem | patron miasta | |
| Baal Peor | Kanaan | Bet Peor | patron miasta | |
| Baal Zebul | Kanaan | Ekron | patron miasta | |
| Reszep | Fenicja Kanaan |
Byblos Arsuf |
||
| Asztoret, Asztarte | Kanaan Asyria Fenicja |
– Arbailu, Niniwa Sydon |
bogini-matka, bogini miłości i płodności | Sdz 2,13; 10,6; 1 Sm 12,10; 1 Krl 11,5 |
| Kemosz | Moab | Kir-Chareszet | narodowy bóg wojny | Lb 21,29; Sdz 11,24; 1 Krl 11,7.33; Jr 48,7 |
| Moloch, Malkam, Milkom | Ammon | Rabbat-Ammon | narodowe bóstwo | So 1,5; Jr 49,1; 1 Krl 11,5.7.33 |
| Kos, Kaus | Edom | narodowy bóg Edomitów | ||
| Dagon |
Filistea |
Gaza, Aszkelon | narodowy bóg zboża | Sdz 16,23; 1 Sm 5,2-7 |
| Królowa Niebios (Atargatis?) | Kanaan | bogini wojny, miłości i płodności | Jr 7,18;44,17-25 | |
| El | Kanaan, Syria | naczelny bóg | ||
| Anat | Kanaan, Syria | bogini wojny | ||
| Dagan (Dagon) | Mezopotamia Syria |
Mari Ugarit, Ebla |
bóg miasta, znany jako "król kraju" bóg pogody |
|
| Mitra | Persja | naczelny bóg panteonu, bóg słońca | ||
| Aszszur | Asyria | Aszszur, Arbailu | narodowy bóg Asyryjczyków | |
| Zababa | Babilonia | Kisz | bóg wojny | |
| Ningirsu, Ninurta | Babilonia | Lagasz | bór rolnictwa i wojny | |
| Baba | Babilonia | Lagasz | małżonka Ningirsu | |
| Mot | Kanaan, Syria | bóg śmierci, pustki | ||
| Adad, Hadad | Syria | Aleppo | syryjski bóg burzy | |
| Hadad-Rimmon | Syria | Damaszek | bóg pogody, gromowładca | |
| Atargatis | Syria Kanaan |
Damaszek Aszkelon |
małżonka Hadada-Rimmona | |
| Teszub | Anatolia | hetycki bóg burzy | ||
| Hannahanna | Anatolia | hetycka bogini-matka | ||
| Arianna | Anatolia | hetycka bogini słońca | ||
| Anu, An | Sumer | Erek | naczelne bóstwo panteonu, bóg nieba | |
| Enlil | Mezopotamia, Babilonia | Nippur | bóg burzy, bóg przeznaczenia | |
| Ninlil | Mezopotamia, Babilonia | Nippur | małżonka Enlila | |
| Ea,Enki | Sumer | Eridu | bóg słodkiej wody i wód podziemnych, bóg mądrości | |
| Damkina, Damgalnuna | Sumer | Eridu | małżonka Enki | |
| Jam | Syria | Arwad | bóg morza | |
| Sin, Nanna | Sumer Mezopotamia |
Ur Charan |
bóg księżyca | |
| Ningal, Ninkal | Mozopotamia, Sumer, Kanaan | Ur | małżonka Sina. Nikkal było wersją kananejską, Ningal mezopotamską |
|
| Isztar, Inanna | Sumer, Babilonia | Erek | bogini miłości zmysłowej i płodności, córka Anu – czasem uważana za jego małżonkę. Była żoną Zababy. |
|
| Ninhursaga | Babilonia | Adab | wielka, pradawna bogini-matka | |
| Tiamat | Mezopotamia | bogini morza | ||
| Marduk, Merodak | Babilonia | Babilon | młody bóg burzy, najważniejszy bóg panteonu, bóg stwórca | Jr 50,2 |
| Nergal | Babilonia | Kuta | bóg świata podziemnego | |
| Sarpanitu | Babilonia | Babilon | małżonka Marduka | |
| Bel | Babilonia | inne imię Marduka | Iz 46,1; Jr 50,2;51,44 | |
| Nebo, Nabu | Mezopotamia, Sumer Asyria |
Borsippa Durszarrukin |
bóg burzy, bóg sztuki pisarskiej i mądrości | Ez 8,14 |
| Ozyrys | Egipt | naczelny bóg panteonu, bóg śmierci | ||
| Izis | Egipt | bogini życia | ||
| Horus | Egipt | bóg słońca | ||
| Hathor | Egipt | bogini matka | ||
| Re, Ra, Amon Ra | Egipt | bóg słońca | ||
| Set | Egipt | bóg zła, bóg burzy | ||
| Ptah | Egipt | bóg stwórca, bóg sztuki | ||
| Utu, Szamasz | Sumer Babilonia Syria |
Larsa Sippar Katna |
bóg słońca | |
| Szenirda-Aja | Sumer Babilonia |
Larsa Sippar |
małżonka Utu |
Czasopismo: Blog Zielonego Smoka
Artykuł: nr 149
Autor: Jacek Piechota