Chleb pszenny na zakwasie żytnim
Etap 1. Rozmnożenie zakwasu
Wieczór
1. Z lodówki wyciągam słoiczek z zakwasem, w którym jest 100 g zakwasu.
2. Do przezroczystej miski wlewam 100 ml wody, 100 g mąki żytniej 2000 oraz 100 g zakwasu.
3. Mieszam do uzyskania jednorodnej mieszaniny.
Zostawiam na 1-2 godz. do wyrośnięcia. Gdy mieszanina zwiększy nieco swoją objętość – jest gotowa do produkcji chleba.
Odważam 100 g mieszaniny do umytego słoiczka,
zakręcam i wstawiam do lodówki. Zakwas może stać maksymalnie 1 tydzień. Najlepszy jest po 3 – 4 dniach.
Etap 2. Przygotowanie ciasta
Wieczór
1. Do urządzenia do wyrabiania ciasta (u mnie automat do pieczenia chleba) dodaję:
- 240 ml (g) wody
- miarkę/płaską łyżeczkę (5g) soli
- miarkę/płaska łyżeczkę (5g) cukru
- 200 g wyrośniętej mieszaniny – rozmnożonego zakwasu
- 400 g mąki pszennej o gramaturze 650 (Mąka Babuni z Biedronki)- 750 (Mąka Szymanowska z Auchan) lub inna o podobnej gramaturze. Mąkę odważam w misce po rosnącym zakwasie aby lepiej wykorzystać zakwas.
- Włączam mieszanie
i mieszam przez ok. 20 min.
Obserwuję ciasto. Czasem trzeba dodać łyżkę mąki. Wtedy dodaję lżejszą mąkę 450 – 500
W tym etapie mamy ciasto na 840 g. bochenek chleba:
- woda 240 g + 100 g w mieszaninie zakwaszającej = 340 g
- maka 400 g + 100 g w mieszaninie zakwaszającej = 500 g
Ciasto ma 100 g mąki żytniej z zakwasu i 400 g maki pszennej, a więc jest to ciasto na chleb pszenno – żytni.
Etap 3. Wyrastanie ciasta
(Wieczór do rana)
1. Foremkę do pieczenia wykładam papierem do pieczenia firmy Jan Niezbędny lub firmy Paclan. Ten pierwszy jest lepszy, gdyż po wyrośnięciu i upieczeniu ciasta papier nie przylega do bochenka. Ten drugi przywiera do chleba i trudniej jest go usunąć.
2. Dodaję wyrobione ciasto. Ciasto rozprowadzam do środka do końców foremki
przy użyciu dwóch łyżek do zupy.
3. Ciasto przykrywam czysta ściereczką i pozostawiam do wyrośniecia z dala od źródeł ciepła.
Uwagi
Chleb najlepiej i najszybciej rośnie w temperaturze 26 – 27°. Przy takiej temperaturze rośnięcie zajmuje 3 – 4 godziny.
U mnie panuje temperatura 20 – 21°, a w nocy nawet nieco poniżej 20°. W tej temperaturze chleb rośnie 9 – 12 godz. i zawsze jest gotowy na rano. Jeśli nawet wyrośnie szybciej – nie jest to problemem.
Kiedyś piekłem chleb zaczynając procedurę rano, ale zdarzał się, że musiałem dogrzewać i 'popędzać’ chleb na kaloryferze olejowym. Zdecydowanie bardziej lubię piec z dnia na dzień.
Etap 4. Pieczenie chleba
Rano
Chleb piekę w piekarniku gazowym w kuchni gazowej. Można tez użyć urządzenia do pieczenia, o ile zapewnia temperaturę 220° i chleb się w nim mieści. Ja mam kuchnie z orientacyjnie zaznaczoną skala temperatur.
Nie jest to dokładne, ale wystarcza. Chleb jest zawsze OK.
1. Włączam piekarnik i nagrzewam 10 min do temperatury 220°
2. Zdejmuje ściereczkę i bardzo, bardzo delikatnie
wstawiam foremkę z chlebem do nagrzanego piekarnika.
3. Czas pieczenia:
- 220° – 10 min.
- 190° – 20 min.
- 180 ° – 25 min.
4. Wyciągam foremkę z upieczonym chlebem.
Wyciągam papier z chlebem z foremki. Usuwam papier z chleba.
5. Kładę chleb do zupełnego wystygnięcia – co najmniej na 1.5 godz. na kratce z kuchenki gazowej – tak aby dotykał do podłoża jak najmniejszą powierzchnią. Chleb się wtedy nie zaparzy.
Etap. 5. Jedzenie chleba
Z tym bywa różnie 🙂
Uwagi
Chleb piekę od kilkunastu lat. Tylko dwa razy mi się nie udał – raz, gdyż bo nie nastawiłem minutnika i chleb się spiekł, raz – gdy dodałem cukier, ale nie dodałem soli i nie był taki smaczny jak zawsze . W pozostałych przypadkach zawsze jest bardzo dobry. Gdy jadę na jakąś imprezę rodzinną, na święta, do biura – to moim obowiązkiem jest przywiezienie odpowiedniej ilości chleba. Każdy kto go posmakował zajada się nim. Aria i Suita z Terierogrodu jedzą wysuszone kostki tego chleba chętniej niż psie ciasteczka.
Odpowiedź na parę pytań
Jaka jest rola soli?
Sól podkreśla smak pieczywa i sprzyja rozwojowi bakterii kwasomlekowych. Jeśli kisiłeś kiedyś kapustę lub ogórki to wiesz, że dla sukcesu kluczowe jest odpowiednie stężenie soli. Zbyt wysokie i zbyt niskie powoduje, że kiszenie się nie uda. Podobnie jest z pieczywem.
Jaka jest rola cukru?
Sól zabija drożdże. Aby zniwelować szkodliwe działanie soli dla drożdży dodaje się identyczną ilość cukru. Jeśli robiłeś kiedyś bimber wiesz wszystko o roli cukru i drożdży.
Jak zrobić bardziej razowe pieczywo?
Jeżeli w przepisie podanym wyżej zwiększymy ilość mąki żytniej i/lub jej gramaturę spowodujemy, że pieczywo nie wyrośnie. Jeżeli dodamy wyłącznie mąkę żytnią 2000 pieczywo nie wyrośnie nawet jeśli dodamy drożdży piekarnianych. Jedyną metodą jest zwiększenie ilości dodanego zakwasu, a zmniejszenie ilości surowej mąki.
Im cięższa mąka tym dłuższe pieczenie. Dodajemy 10 min. okresy pieczenia w temp. 190°
Jak upiec bułki?
Pieczywo będzie tym bardziej białe im lżejsza będzie mąka. Warto poeksperymentować. Ja nie mam w tym zakresie żadnych doświadczeń. Sądzę jednak, że wówczas piekłbym bułki z mąki 450 – 550 używając drożdży suszonych dr Oetker zamiast zakwasu. Bułki powinny być pszenne bez udziału maki żytniej. Zaletą użycia drożdży piekarnianych jest skrócenie czasu rośnięcia ciasta do ok. 45 min.